Granice Śląska, stolice Śląska i inne ciekawostki

Dawno, dawno temu plemiona Ślężan pod wodzą dzielnego Lestka zmagały się z Aleksandrem Macedońskim. Te starożytne wydarzenia opisał w średniowieczu Wincenty Kadłubek, jego kronika jest ważnym źródłem do dziejów Polski, to w tej sprawie historycy za bardzo mistrzowi Wincentemu nie wierzą. 

Teraz będzie konkretnie. Gdzie jest ten Śląsk? Gdzie jest Dolny Śląsk? Gdzie Górny? I czy są jeszcze jakieś inne “Śląski”? 

Gdzie jest ten Śląsk?

Dawno, dawno temu w czasach, gdy kształtowały się granice Polski Piastów był jeden Śląsk ze stolicą we Wrocławiu. Obejmował on ziemie pomiędzy Sudetami a Doliną Baryczy oraz pomiędzy Nysą Łużycką a rzeką Białą (rejon Bielska Białej). Przez obecny górnośląski okręg przemysłowy granica wiodła i wiedzie do tej pory na rzece Brynicy. 

W praktyce oznacza to, że do Śląska nie należą: Ziemia Kłodzka (dzisiejszy powiat kłodzki), która historycznie była częścią Czech - Hrabstwem Kłodzkim oraz powiat lubański i zgorzelecki, które są częścią Łużyc. To te słynne Łużyce, które wraz z Milskiem swego czasu i na krótko do Polski przyłączył Bolesław Chrobry. Sosnowiec i Dąbrowa Górnicza leżą w Małopolsce w Zagłębiu Dąbrowskim a nie na Górnym Śląsku. Śląsk to też fragment dzisiejszego województwa lubuskiego z Żaganiem i dzisiejszych Czech w okolicach Ostrawy.

Gdzie jest Dolny Śląsk? 

Najpierw Śląsk był po prostu Śląskiem, ale o podziale na Dolny Śląsk ze stolicą we Wrocławiu i Górny Śląsk ze stolicą w Opolu po raz pierwszy wspomniano w XIII wieku, w okresie rozbicia dzielnicowego. Dokładniej użyto wtedy nazwy Dolny Śląsk w pewnym poważnym dokumencie. Wschodnia granica regionu (czyli de facto ta pomiędzy Dolnym a Górnym Śląskiem) przebiegała wzdłuż tzw. Przesieki Śląskiej, zaznaczanej na mapach historycznych jako zabawny zygzak, który symbolizował umocniony wyciętymi drzewami i ufortyfikowany fragment puszczy, wybudowany jeszcze w czasach plemiennych, zanim powstała Polska Mieszka I. Przesieka biegła wzdłuż Nysy Kłodzkiej i Stobrawy. Ta leśna granica zostawiała po stronie dolnośląskiej takie miasta jak: Otmuchów, Brzeg, Grodków, Nysę i Kluczbork. 

Śląsk Dolny, Górny, Cieszyński, Opolski? 

Śląsk Cieszyński 

W XII wieku po raz pierwszy dowiadujemy się z dokumentów o istnieniu kasztelanii cieszyńskiej, z której później powstało Księstwo Cieszyńskie. Przez wiele stuleci miało stabilne granice administracyjne a pomiędzy jego mieszkańcami wytworzyło się poczucie wspólnoty. Tak powstał region historyczny zwany Śląskiem Cieszyńskim. Obejmuje on okolice miasta Cieszyna, Bielska - Białej i Ostrawy, granica wiedzie na rzekach: Olzie, Białej i Ostrawicy oraz szczytami Beskidów. 

Śląsk Opolski

Śląsk Opolski nie istnieje. Opole jest historyczną stolicą Górnego Śląska. 

Po I wojnie światowej w Niemczech utworzono rejencję opolską obejmującą tą część Górnego Śląska, która nie weszła w skład niepodległej Polski. Do rejencji dodano niektóre powiaty dolnośląskie takie jak: kluczborski, nyski i grodkowski. Obecne województwo opolskie powstało w wyniku weta prezydenckiego podczas reformy administracyjnej z 1999 roku. W pierwotnych założeniach miało go nie być, ale ówczesny prezydent Aleksander Kwaśniewski podjął inną decyzję. W granicach województwa w większości znajdują się ziemie Górnego Śląska, część Dolnego Śląska (Nysa, Grodków, Kluczbork, Namysłów), są i skrawki Wielkopolski oraz enklawa morawska. 

Tylko kto wyznacza te granice na rzekach, przysiekach i szczytach gór? 

Śląsk jest krainą historyczną. To ludzie, tworząc różne powiązania etniczne, kulturowe, gospodarcze i polityczne sprawiają, że jakieś tereny zyskują wspólną nazwę. Na to, że Śląsk jest Śląskiem w takim, a nie innym kształcie miały wpływ zarówno plemiona słowiańskie w czasach kiedy Lech, Czech i Rus zobaczyli orła w gnieździe, jak i późniejsi już opisani w dokumentach książęta dzielnicowi, którzy dzielili swoje księstwa i łączyli je na różne sposoby. Potem w kolejnych stuleciach byli książęta i królowie, którzy toczyli wojny, podpisywali układy, były decyzje polityczne, gospodarcze i mnóstwo innych czynników. 

Krainy geograficzne kształtuje przyroda, krainy historyczne - ludzie, ale na przestrzeni wieków. 

I na koniec ciekawostka.

Dlaczego Dolny Śląsk jest na górze mapy? 

To czy kraina jest dolna czy górna określa bieg rzeki. Przez Śląsk płynie Odra, w górnym biegu, tym dalej od ujścia jest Śląsk Górny a w dolnym biegu, bliżej Morza Bałtyckiego leży Dolny Śląsk. 

Ula z Królikiem wędrują raczej po województwie dolnośląskim, bardzo lubią Ziemię Kłodzką i Łużyce. Jeśli czasem wyjadą do sąsiedniego województwa, ale w granicach historycznego Dolnego

Śląska to też o tym Mama napisze. 

Czytelniku!

Jeśli chcesz tworzyć społeczność Dolnego Śląska dla Uli zapraszam Cię jeszcze w trzy miejsca:

na profil facebookowy - komentuj wypowiadaj się, udostępniaj. 

na grupę Dolny Śląsk dla dzieci na Facebooku - dyskutuj, 

na Instagram - bądź aktywny, serduszkuj i komentuj, albo zostaw swoją opinię tutaj w komentarzu.

Będzie mi bardzo miło, jeśli przyjmiesz moje zaproszenie i stworzymy razem społeczność.