Wrocławskie ścieżki noblistów.

Nagroda Nobla przyznawana jest od 1901 r. Ufundował ją Alfred Nobel, wynalazca dynamitu. Nie spodziewał się, że odkrycie  jego życia, wspomniany już dynamit będzie wykorzystywane na polu bitwy i przyczyni się do ludzkich dramatów, więc znalazł sposób na zadośćuczynienie ludzkości. Ufundował nagrodę, która co roku przyznawana jest w dziedzinie: fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury, ekonomi oraz działań na rzecz pokoju. Tak od ponad stu lat budzi ona niesłychane emocje a jej laureaci zyskują międzynarodową sławę i duże pieniądze. 

W tym sławnym gronie, jest całkiem spora gromadka osób z polski i jest też całkiem spora związana z Wrocławiem.

Wrocławscy nobliści: 

Theodor Mommsen, otrzymał Nagrodę Nobla w 1902 r, w dziedzinie literatury za “Historię Rzymu” a komitet noblowski uznał, go za jednego z największych pisarzy historycznych. Był profesorem prawa rzymskiego, przez kilka lat pracował na Uniwersytecie Wrocławskim, jako wykładowca na wydziale filozofii i prawa. 

Phillip Lénárd Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymał w 1905 r. Za pracę nad promieniowaniem katodowym. Był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Był też zwolennikiem Hitlera, brał udział w pracach nad skonstruowaniem niemieckiej bomby atomowej, a także zwalczał teorię względności Alberta Einsteina, tylko dlatego, że jej twórca był Żydem. 

Eduard Buchner Nagrodę nobla w dziedzinie chemii otrzymał w 1907 r. za odkrycie fermentacji bez udziału żywych komórek. Był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Paul Ehrlich nagrodę Nobla otrzymał w 1908 r. w dziedzinie medycyny za pracę nad immunologią. Urodził się w Strzelinie. We Wrocławiu ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny a potem studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. 

Gerhard Hauptmann otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1912 r. za całokształt twórczości. Urodził się w Szczawnie Zdrój, zmarł w Jagniątkowie, które dziś jest dzielnicą Jeleniej Góry, we Wrocławiu ukończył szkołę realną i studiował rzeźbiarstwo. W jednym ze swoich najważniejszych dzieł, dramacie  Tkacze  nawiązał do prawdziwych wydarzeń, które miały miejsce w Bielawie. 

Fritz Haber otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w 1918 r.  za opracowanie metody syntezy amoniaku, umożliwiającej produkcję nawozów sztucznych. Urodził się we Wrocławiu  studiował na Uniwersytecie Wrocławskim. 

Był także wynalazcą gazów bojowych fosgenu i iperytu użytych podczas I wojny światowej, osobiście nadzorował ich użycie na froncie. Jego żona Clara Haner nie mogła sobie poradzić z taką działalnością zawodową męża i popełniła samobójstwo. Po I wojnie światowej Fritz Haber wynalazł cyklon B, gaz mający być wykorzystywany do dezynsekcji, który ostatecznie, już po śmierci chemika, w czasie II wojny światowej został użyty w komorach gazowych do zabijania ludzi. Fritz Haber był Żydem, a jego wynalazek zabił w obozach koncentracyjnych wielu, jego krewnych. 

Friedrich Bergius otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w roku 1931 (wspólnie z Carlem Boschem) za wynalezienie i rozwój wysokociśnieniowych technologii chemicznych. Urodził się i wychował we Wrocławiu, na Uniwersytecie Wrocławskim studiował i obronił doktorat. 

Otto Stern otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1943 r. w za wkład w rozwój metody wiązki molekularnej i odkrycie momentu magnetycznego protonu. Wychował się we Wrocławiu i na Uniwersytecie Wrocławskim studiował i obronił doktorat. 

Max Born otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za w 1954 r. zdobył za sformułowanie interpretacji kwadratu funkcji falowej w równaniu Schrödingera jako gęstości prawdopodobieństwa znalezienia cząstki. Urodził się i wychował we Wrocławiu, studiował na Uniwersytecie Wrocławskim. 

Reinhard Selten otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii w 1994 r. wspólnie z matematykiem z USA Johnem Nashem za osiągnięcia z teorii gier. Urodził się i wychował we Wrocławiu, prywatnie był wielkim popularyzatorem języka esperanto. 

No i jeszcze Olga Tokarczuk, ale o tym za chwilę. 

Polscy nobliści 

Maria Skłodowska - Curie otrzymała Nagrodę Nobla dwukrotnie, w 1903 i 1911 r.w dziedzinie fizyki i w dziedzinie chemii i za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości i za odkrycie pierwiastków: radu i polonu. 

Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla w 1905 r. w dziedzinie literatury  za całokształt twórczości. Największa kolekcja rękopisów Sienkiewicza, w tym autografy Trylogii  z odręcznymi rysunkami autora znajduje się we wrocławskim Ossolineum. 

Władysław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla w 1924 r. w dziedzinie literatury za za czterotomową „epopeję chłopską” Chłopi. Rękopis Chłopów znajduje się w dziś we wrocławskim Ossolineum. 

Czesław Miłosz otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1980 r. We Wrocławiu był kilkakrotnie, pierwszy raz w 1948 r., po tej wizycie napisał wiersz Pokój, który zaczyna się od słów “"W ciemnym hotelu w mieście Wrocławiu zapach ruiny, stare chodniki..." Kolejne odwiedziny odbyły się po kilkudziesięciu latach w 1997 i 1999 r. spotykał się wtedy z czytelnikami (a ja mam jego autograf tomiku poezji z datą 1999 r.).

Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę Nobla w 1983 r. We Wrocławiu, jako czynny polityk bywał często. 

Wisława Szymborska otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 1997 r.  Związana była z wrocławskim miesięcznikiem “Odra” i przyjaźniła się wrocławską poetką Urszulą Kozioł, którą odwiedzała w jej mieszkaniu a nawet podziwiała jej kwiaty doniczkowe, hodowane na klatce schodowej. 

Olga Tokarczuk otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury w 2018 r.  a nagrodę przyznano w 2019 r. Mieszka we Wrocławiu i w Krajanowie, wsi w powiecie kłodzkim w gminie Nowa Ruda. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu. W jej twórczości obecny jest Dolny Śląsk, w opowiadaniu Szopka zawarła opis ruchomej szopki w Bardzie a w zimowej Kotlinie Kłodzkiej dzieją się wydarzenia kryminału czy też thrillera Prowadź swój pług przez kości umarłych. 

Całkiem ciekawe i różnorodne to grono sław....